ਨਿੰਮ ਦਾ ਵਿਗਿਆਨਕ ਨਾਂ (Azadirachta indica) ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਨਿੰਮ, ਮਾਰਗੋਸਾ , ਨਿਮਟਰੀ ਜਾਂ ਇੰਡੀਅਨ ਲਿਲਾਕ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਿੰਮ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਨਾਂ ਹੈ ਜੋ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸ਼ਬਦ ਨਿੰਬਾ (ਨਿੰਬ) ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਮਹੋਗਨੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਚੋਂ ਮੇਲੀਏਸੀ ਦਾ ਇੱਕ ਰੁੱਖ ਹੈ। ਨਿੰਮ ਭਾਰਤੀ ਉਪ-ਮਹਾਂਦੀਪ ਅਤੇ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦਾ ਮੂਲ ਰੁੱਖ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ ‘ ਤੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਗਰਮ ਅਤੇ ਉਪ-ਉਪਖੰਡੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਅਤੇ ਉਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿਚ ਨਿੰਮ ਦਾ ਜਿਕਰ ਨਿੰਮ ਦਾ ਜਿਕਰ ਗੁਰਬਾਣੀ ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿਚ ਵੀ ਬਾਖੂਬੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਵੇਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿਚ ਵਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਅੱਕ ਨਿੰਮ ਅਤੇ ਕੌੜੇ ਤੁੰਮੇ ਵਰਗਾ ਫਰਮਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਇਸ ਦਾ ਜਿਕਰ ਕਰਦਿਆਂ ਲਿਖਦੇ ਹਨ ਕਿ-
ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੫ ॥
ਪਲਕ ਦ੍ਰਿਸਟਿ ਦੇਖਿ ਭੂਲੋ ਆਕ ਨੀਮ ਕੋ ਤੂੰਮਰੁ ॥
ਜੈਸਾ ਸੰਗੁ ਬਿਸੀਅਰ ਸਿਉ ਹੈ ਰੇ ਤੈਸੋ ਹੀ ਇਹੁ ਪਰ ਗ੍ਰਿਹੁ ॥੨॥
ਬੈਰੀ ਕਾਰਣਿ ਪਾਪ ਕਰਤਾ ਬਸਤੁ ਰਹੀ ਅਮਾਨਾ ॥
ਛੋਡਿ ਜਾਹਿ ਤਿਨ ਹੀ ਸਿਉ ਸੰਗੀ ਸਾਜਨ ਸਿਉ ਬੈਰਾਨਾ ॥੩॥
ਸਗਲ ਸੰਸਾਰੁ ਇਹੈ ਬਿਧਿ ਬਿਆਪਿਓ ਸੋ ਉਬਰਿਓ ਜਿਸੁ ਗੁਰੁ ਪੂਰਾ ॥
ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਭਵ ਸਾਗਰੁ ਤਰਿਓ ਭਏ ਪੁਨੀਤ ਸਰੀਰਾ ॥੪॥੫॥੧੨੭॥ {ਪੰਨਾ 403}
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੰਜਵੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਆਪਣੀ ਬਾਣੀ ਵਿਚ ਨਿੰਮ ਦਾ ਜਿਕਰ ਕਰਦਿਆਂ ਲਿਖਦੇ ਹਨ ਕਿ-
ਮੈਲਾਗਰ ਸੰਗੇਣ ਨਿੰਮੁ ਬਿਰਖ ਸਿ ਚੰਦਨਹ ॥
ਨਿਕਟਿ ਬਸੰਤੋ ਬਾਂਸੋ ਨਾਨਕ ਅਹੰ ਬੁਧਿ ਨ ਬੋਹਤੇ।।
(ਪਾ: ੫ ਅੰਗ ੧੩੬੦)
ਭਾਵ ਚੰਦਨ ਰੁੱਖ ਦੇ ਨੇੜੇ ਰਹਿਣ ਨਾਲ ਨਿੰਮ ਦਾ ਰੁੱਖ ਵੀ ਚੰਦਨ ਵਾਂਗ ਹੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਚੰਦਨ ਵਰਗੀ ਖੁਸ਼ਬੂ ਦੇਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਫੁਰਮਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਚੰਦਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਵੱਸਦਾ ਬਾਂਸ ਆਪਣੀ ਆਕੜ ਅਤੇ ਲੰਮਾ ਹੋਣ ਦੇ ਹੰਕਾਰ ਕਾਰਨ ਚੰਦਨ ਦੀ ਸੁਗੰਧੀ ਵਾਲਾ ਗੁਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ।
ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕਧਾਰਾ, ਸੱਭਿਆਚਾਰ, ਗੀਤਾਂ, ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਅਤੇ ਅਖਾਣਾਂ ਵਿਚ ਨਿੰਮ ਦਾ ਜਿਕਰ ਪੰਜਾਬੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ ਵਿਚ ਨਿੰਮ ਦਾ ਖਾਸ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਵਿਆਹ ਜਾਂ ਪੁੱਤ ਜੰਮਣ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਵਿਚ ਖਾਸ ਤੌਰ ’ਤੇ ਨਿੰਮ ਜਾਂ ਸ਼ਰੀਂਹ ਬੰਨ੍ਹਣ ਦੀ ਰਸਮ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਨੇਕਾਂ ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ, ਬੋਲੀਆਂ, ਟੱਪਿਆਂ ਅਤੇ ਅਖਾਣਾ ਵਿਚ ਨਿੰਮ ਦਾ ਜਿਕਰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬੋਲੀਆਂ ਦੀ ਵੰਨਗੀ ਵਿਚ ਦੇਖੋ ਇਹ ਖਾਸ ਨਮੂਨਾ-
ਆਰੀ.. ਆਰੀ.. ਆਰੀ..
ਨਿੰਮ ਨਾਲ ਝੂਟਦੀਏ
ਲਾ ਮਿੱਤਰਾਂ ਨਾਲ ਯਾਰੀ
ਨਬਜ ਫੜਾ ਮੈਨੂੰ
ਜੜ੍ਹ ਵੱਢਦੂੰ ਰੋਗ ਦੀ ਸਾਰੀ
ਕੱਤਣੀ ਨੂੰ ਫੁੱਲ ਲੱਗਦੇ
ਕੀਤੀ ਕਿੱਥੇ ਦੀ ਪਟੋਲਿਆ ਤਿਆਰੀ
ਵਿਚ ਦਰਬਾਜੇ ਦੇ
ਫੁੱਲ ਕੱਢਦਾ ਫੁਲਕਾਰੀ
ਜਾਂ
ਨਛੱਤਰਾ ਸੱਸ ਕੁੱਟਣੀ
ਨਿੰਮ ਦਾ ਘੋਟਣਾ ਲਿਆਵੀਂ
ਕੌੜੀ ਨਿੰਮ ਨੂੰ ਪਤਾਸੇ ਲਗਦੇ
ਨੀ ਵਿਹੜੇ ਛੜਿਆਂ ਦੇ…
ਤੇਰੀ ਸਿਖਰੋਂ ਪੀਂਘ ਟੁੱਟ ਜਾਵੇ
ਨੀ ਨਿੰਮ ਨਾਲ਼ ਝੂਟਦੀਏ…
ਤੇਰੇ ਝੁਮਕੇ ਲੈਣ ਹੁਲਾਰੇ
ਨੀ ਨਿੰਮ ਨਾਲ਼ ਝੂਟਦੀਏ…
ਤੋਤਾ ਪੀ ਗਿਆ ਗੁਲਾਬੀ ਰੰਗ ਤੇਰਾ
ਨੀ ਨਿੰਮ ਨਾਲ਼ ਝੂਟਦੀਏ…
ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਹੀਰ ਵਿਚ ਨਿੰਮ ਦਾ ਜਿਕਰ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਆਪਣੀ ਹੀਰ ਵਿਚ ਇਸ਼ਕ ਨੂੰ ਕੌੜਾ ਨਿੰਮ ਵਰਗਾ ਕਹਿ ਕਿ ਉਪਮਾਉਂਦਾ ਹੋਇਆ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਕਿ-
ਤੁਸੀਂ ਕਮਲੀਆਂ ਇਸ਼ਕ ਥੀਂ ਨਹੀਂ ਵਾਕਫ,
ਨੇਹੁੰ ਲਾਵਣਾ ਨਿੰਮ ਦਾ ਪੀਵਣਾਂ ਏਂ ।
ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਜੀ ਚੁਪ ਥੀਂ ਦਾਦ ਪਾਈਏ,
ਉੱਚੀ ਬੋਲਿਆਂ ਨਹੀਂ ਵਹੀਵਣਾ ਏਂ
ਲੋਕ ਅਖਾਣਾ ਵਿਚ ਨਿੰਮ ਦਾ ਜਿਕਰ ਇਕ ਕਰੇਲਾ… ਉੱਤੋਂ ਨਿੰਮ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ
ਜਾਂ
ਚੇਲੇ… ਚਾੜ੍ਹਦੇ ਨਿੰਮ ‘ਤੇ ਕਰੇਲੇ।
ਚਕਿਤਸਕ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਖਾਨ ਹੈ ਨਿੰਮ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਨਿੰਮ ਦਾ ਦਰੱਖਤ ਇਸਦੇ ਚਿਕਿਤਸਕ ਗੁਣਾਂ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਰਵਾਇਤੀ ਦਵਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਿੰਮ ਦਾ ਤੇਲ ਵੀ ਕੱਢਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਰੀਮਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਉਤਪਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਉਤਪਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਖਾਸ ਤੌਰ ’ਤੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ, ਚਮੜੀ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਖਾਦ ਆਦਿ ਉਤਪਾਦ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਨਿੰਮ ਵਿੱਚ ਕੀਟ-ਰੋਕੂ ਅਤੇ ਉੱਲੀਨਾਸ਼ਕ ਗੁਣ ਕਾਫੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਨਿੰਮ ਪੌਦੇ ਫੁੱਲ ਅਤੇ ਫਲਾਂ ਆਦਿ ਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਖਾਸ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।
ਇਸਦੇ ਬੀਜ ਅਤੇ ਸੱਕ ਟੈਨਿਨ, ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ, ਫਾਸਫੋਰਸ, ਆਇਰਨ, ਜ਼ਿੰਕ ਅਤੇ ਅਮੀਨੋ ਐਸਿਡ ਦਾ ਚੰਗਾ ਸਰੋਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਬੀਜਾਂ ਅਤੇ ਸੱਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਇਸਦੇ ਬੀਜਾਂ ਤੋਂ ਤੇਲ ਵੀ ਕੱਢਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਅਨੇਕਾਂ ਕਾਸਮੈਟਿਕ ਕਰੀਮਾਂ ਹੋਰ ਉਤਪਾਦਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਿੰਮ ਦੇ ਸੱਕ ਅਤੇ ਪੱਤਿਆਂ ਦਾ ਵੀ ਤੇਲ ਕੱਢਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਿੰਮ ਦਾ ਤੇਲ ਕਾਫੀ ਖੁਸ਼ਬੂਦਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਇਸਨੂੰ ਏਅਰ ਫਰੈਸ਼ਨਰ ਅਤੇ ਪਰਫਿਊਮ ਦੇ ਬਦਲ ਵਜੋਂ ਵੀ ਵਰਤਦੇ ਹਨ। ਨਿੰਮ ਦੇ ਤੇਲ ਦੇ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਉਪਯੋਗ ਕਾਸਮੈਟਿਕਸ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਚਮੜੀ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਨਾ, ਕੰਡੀਸ਼ਨਰ ਅਤੇ ਨਮੀ ਦੇਣਾ ਖਾਸ ਤੌਰ ’ਤੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਨਿੰਮ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਚਮੜੀ ਅਤੇ ਵਾਲਾਂ ਲਈ ਰੰਗਾਈ ਦੇ ਲਈ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਨਿੰਮ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਫੋੜਿਆਂ ‘ਤੇ ਲੇਪ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਨਿੰਮ ਦੇ ਬੀਜਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧੀ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਨਿੰਮ ਵਿੱਚ ਐਂਟੀਫੰਗਲ, ਐਂਟੀਬੈਕਟੀਰੀਅਲ ਅਤੇ ਐਂਟੀਪਰਾਸੀਟਿਕ ਗੁਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਨਿੰਮ ਉਹਨਾਂ ਮਿਸ਼ਰਣਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸਰੋਤ ਵੀ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਰੋਟੀਨੋਇਡ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਿੰਮ ਦੇ ਰੁੱਖ ਵਿੱਚ ਖਾਸ ਇੱਕ ਰਸਾਇਣ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਬਾਂਸ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ। ਨਿੰਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪ੍ਰੈਫਿਨ ਮੋਮਬੱਤੀਆਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇਸਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਅਤੇ ਫਲਾਂ ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਨਮੀ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਨਦੀਨਾਂ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਮਲਚ ਵਜੋਂ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਫਸਲਾਂ ’ਤੇ ਕੀੜਿਆਂ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਨਾਈਟ੍ਰੇਟ ਦੇ ਲੀਚਿੰਗ ਨੂੰ ਘਟ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਨਿੰਮ ਨਾਲ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚਲਾ ਖਾਰਾਪਣ ਵੀ ਘਟਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ, ਫਾਈਟੋਨਿਊਟ੍ਰੀਐਂਟਸ ਅਤੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਖਣਿਜ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਕੇ ਵੀ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਨਿੰਮ ਦੇ ਕਿਹੜੇ ਹਿੱਸੇ ਵਰਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ? ਇਸ ਦੇ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸੇ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਨਿੰਮ ਦੇ ਬੀਜਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿੱਚ 50% ਤੇਲ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੇਲ ਨੂੰ ਇਲਾਜ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅਨੇਕਾਂ ਉਤਪਾਦਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਇਕ ਇੱਕ ਲੰਮੀ ਲੜੀ ਹੈ।
ਨਿੰਮ ਦੇ ਫੁੱਲ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗੁਣ ਅਤੇ ਫਾਇਦੇ ਇਸਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿੱਠੀ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੁਗੰਧ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਵਾਸਤਵ ਵਿੱਚ, ਨਿੰਮ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦਾ ਤੇਲ ਅਰੋਮਾਥੈਰੇਪੀ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਚੰਗਾ ਉਪਚਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜਦੋਂ ਨਿੰਮ ਦੇ ਬਾਗਾਂ ਵਿਚੋ ਰਸ ਇਕੱਠਾ ਕਰਕੇ ਸ਼ਹਿਦ ਦੀਆਂ ਮੱਖੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਹਿਦ ਬਣਾਉਂਦੀਆ ਹਨ ਤਾਂ ਇਹ ਬੇਸ਼ਕੀਮਤੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸ਼ਹਿਦ ਦੇ ਅਨੇਕਾਂ ਸਿਹਤ ਲਾਭ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਨਿੰਮ ਦੇ ਫਲ਼ ਜਾਂ ਨਿੰਮੋਲ਼ੀਆਂ ਦੇ ਫਾਇਦੇ ਇਸਦੇ ਫਲ਼ ਭਾਵ ਨਿੰਮੋਲ਼ੀਆਂ ਵੀ ਕਾਫੀ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਖਾਧੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਕੁਝ ਕੁ ਕੁਸੈਲੀਆਂ ਅਤੇ ਹਲਕੀ ਮਿਠਾਸ ਨਾਲ ਭਰਭੂਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਨਿੰਮ ਦੀਆਂ ਨਿੰਮੋਲੀਆਂ ਦੇ ਅਨੇਕਾਂ ਸਿਹਤ ਲਾਭ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਹ ਖੂਨ ਸਾਫ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸਹਾਈ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਫੋੜੇ ਫਿਣਸੀਆਂ ਦੌਰਾਨ ਇਹ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ’ਤੇ ਖਾਧੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮਿਹਦੇ ਦੇ ਹੋਰ ਰੋਗਾਂ ਬੁਰੇ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਵੀ ਇਹ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਸਹਾਈ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਨਿੰਮ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਅਤੇ ਫਾਇਦੇ ਇਸ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਅਨੇਕਾਂ ਤਰਾਂ ਨਾਲ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਿੰਮ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਦਾ ਅਰਕ ਚਮੜੀ ਦੇ ਰੋਗਾਂ ਅਤੇ ਵਾਲਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਦੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਟੂਥਪੇਸਟ ਅਤੇ ਮਾਊਥਵਾਸ਼ ਲਈ ਵੀ ਕਾਫੀ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਬਲੱਡ ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਪੱਧਰਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨ, ਖੂਨ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਦਵਾਈ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਨਿੰਮ ਦੇ ਸੱਕ ਦੇ ਗੁਣ ਅਤੇ ਫਾਇਦੇ ਇਸਦੇ ਸੱਕ ਵਿੱਚ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਤੱਤ, ਐਂਟੀਸੈਪਟਿਕ ਅਤੇ ਐਂਟੀ-ਇਨਫਲੇਮੇਟਰੀ ਗੁਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ, ਸੱਕ ਨੂੰ gingivitis ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਦਵਾਈ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਨਿੰਮ ਦੀਆਂ ਟਾਹਣੀਆਂ ਦੀ ਦਾਤਣ
ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਇਸ ਨਿੰਮ ਦੀਆਂ ਟਹਿਣੀਆਂ ਨੂੰ ਦਾਤਣ ਵਜੋਂ ਵਰਤਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿਚਲੀਆਂ ਐਂਟੀਬੈਕਟੀਰੀਅਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ, ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਦੰਦਾਂ ਦੀਆਂ ਖੋੜਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀਆਂ ਹੈ।
ਨਿੰਮ ਦੀ ਮਿੱਝ ਦੇ ਗੁਣ ਅਤੇ ਫਾਇਦੇ ਇਸਦੇ ਬੀਜਾਂ ਤੋਂ ਤੇਲ ਕੱਢਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸਦੀ ਮਿੱਝ ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਸਿਹਤ ਸੁਧਾਰ, ਇਲਾਜ ਲਈ ਅਤੇ ਮਲਚ ਜਾਂ ਖਾਦ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨਿੰਮ ਦੀ ਮਿੱਝ ਤੇਜ਼ਾਬੀ ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਬੇਅਸਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ, ਇਸ ਨੂੰ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਭੋਜਨ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਿੰਮ ਦੇ ਰੁੱਖ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੰਮੀ ਲੜੀ ਹੈ। ਨਿੰਮ ਦੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਬਲਕਿ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਅਨੇਕਾਂ ਉਤਪਾਦਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਨੋਟ- ਨਿੰਮ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਦਵਾਈ ਵਜੋਂ ਵਰਤਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿਹਤ ਮਾਹਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਜਰੂਰ ਲਵੋ।
ਇਹ ਸਾਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਉੱਤੇ ਉਪਲੱਭਦ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਟਰਾਂਸਲੇਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਦੀ ਸਟੀਕਤਾ ਦਾ ਕੋਈ ਦਾਅਵਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ।
Post navigation 
